Op tijd afremmen om tot bloei te kunnen komen.
Onlangs las ik een interessant artikel in Trouw, waarin Willem Beekman, bioloog en voormalig directeur van de Amsterdamse hortus botanicus, vertelt wat we kunnen leren van het groei- en rijpingsproces van planten. Als een plant begint te groeien groeit deze omhoog totdat de plant in bloei overgaat. De onderste blaadjes zijn klein en naarmate hij groeit worden ze groter en complexer. Halverwege zijn ze heel groot. Vanaf dat punt worden ze weer kleiner tot een klein puntje overblijft en dat is het signaal dat de plant gaat bloeien. Er is dus een moment dat kleiner groeien nodig is om tot bloei te komen.
De dwangmatige groei gedachte in onze maatschappij is : steeds groter groeien. Maar een plant die alleen maar groter groeit, groeit kapot en komt nooit aan bloeien toe. Je moet op tijd weten gas terug te nemen en de (van buitenaf opgelegde) groeidwang achter je laten, aldus Willem Beekman.
Groeidwang wordt groeipijn
De eerste week na mijn vakantie sprak ik drie mensen: een bezorgde moeder met een dochter van 20 jaar die burn-out werd na haar eerste studiejaar, een man van 26 jaar die burn-out is binnen een half jaar in zijn eerste baan en een vrouw van 29 die paniekaanvallen krijgt tijdens haar werk. Alle drie radeloos. Ik ben dit gewend, het is mijn werk, maar ik merk dat ik me toenemend bezorgd voel, machteloosheid ervaar en het vooral zo zonde vindt voor deze alle drie leuke mensen met veel kwaliteiten, dromen en verlangens voor hun startende loopbaan. Nog afgezien van de enorme impact die het heeft als alles ineens lijkt in te storten op deze leeftijd.
Ik weet, het komt wel goed, uiteindelijk, ze hebben een lange weg te gaan om te leren dat ze zich niet hoeven aan te passen aan de dwingende ziekmakende cultuur waarin we worden doodgegooid met leuzen als: “haal het beste uit jezelf, wordt de beste versie van jezelf, wat is je target, hoe verdien je het meest , wordt gelukkig of wordt succesvol. De veranderingen van de laatste jaren zijn extreem en zorgwekkend te noemen. Steeds meer jonge mensen zie ik uitvallen. Ze zijn onderdeel van een systeem dat ongezond is en teveel mensen ongelukkig maakt. Het zijn niet de jongeren die zogenaamd afwijken, omdat ze niet stressbestendig zouden zijn, en het is ook niet de schuld van de ouders, die ze te soft zouden hebben opgevoed. De samenleving legt die onhaalbare verwachtingen van alle kanten op, en met elkaar houden we deze in stand. Als individu kun je je daar moeilijk tegen verzetten.
Psychiater Paul Verhaeghe noemt het de collectieve waanzin. “Het verdrietige vind ik dat jonge mensen al op een jonge leeftijd kampen met stress en angststoornissen, omdat ze worden opgejaagd te voldoen aan het dwingende ideale beeld om iets te presteren. Immers je identiteit is je professionele identiteit. We werken ons te pletter en we zijn er trots op. Maar de collectieve waanzin om steeds meer, harder en beter te willen en moeten zijn, zorgt ervoor dat je opbrandt.“(bron: Knack, november 2019. Paul Verhaeghe schreef ook het essay Over normaliteit en andere afwijkingen, verschenen bij uitgeverij Prometheus).
Afremmen om tot bloei te kunnen komen.
Voor een vruchtbaar leven, zal de groei dus op enig moment afgeremd moeten worden. Soms zijn mensen al zover over hun groeigrenzen heen gegaan, dat ze door een burn-out acuut tot stilstand worden gebracht. Loopbaan- en studiekeuzecoaches kunnen een positieve rol spelen om mensen die vastlopen in deze ratrace te helpen om terug te gaan naar dat wat hen echt blij maakt. Waar ze energie en voldoening uithalen. Maar ook coaches zijn niet immuun voor de illusie van eeuwige groei. Ze zijn soms ook te prestatie- en doelgericht en stellen vragen als: waar wil je staan over vijf jaar? En waarmee word je succesvol? Daarmee beland je als cliënt van de regen in de drup. Daarom zouden zowel coaches als cliënten zichzelf de vraag moeten stellen: wat is succes nou eigenlijk? Is dat presteren, jezelf bewijzen, voldoen aan verwachtingen, goede cijfers halen? Je best doen, de beste versie van jezelf worden? Zouden we het in plaats van succes niet over iets anders moeten hebben: zelfacceptatie. Wie ben je met je zon- en schaduwkanten?
Vruchtbare keuzes
Hoe beter je jezelf kent, met al je leuke en minder leuke eigenaardigheden en ervaringen, hoe beter je vruchtbare keuzes kunt maken. De filosofie achter onze opleiding studiekeuzecoach is werken met de principes van identiteitsleren. Waarbij verder wordt gekeken dan de professionele identiteit en het, voor sociale media, opgepoetste imago. Coaches leren om samen met hun cliënt onderzoek te doen, door middel van een aantal interviewtechnieken over de positieve ervaringen en faalervaringen van de cliënt en de betekenis van die ervaringen. Dit resulteert in zelfkennis en weten in welke activiteiten je plezier gaat beleven en in wat voor type opleiding en werk je echt tot bloei kunt komen. Dat gun ik iedereen.
